In de jaren dertig zette de Nederlandse regering werkkampen voor uitkeringsgerechtigde werklozen op. Deze werklozen moesten daar werken teneinde recht te behouden op een uitkering. Over het algemeen werd er gewerkt in ruilverkaveling projecten. Deze waren voornamelijk in Noord- en Oost Nederland gelegen.

Vanaf 3 februari 1939 nam de Rijksdienst voor de Werkverruiming de werkverschaffing kampen over. Deze dienst liet ook zelf nieuwe kampen bouwen bij werkgelegenheid projecten. Aan het werk veranderde niets. Wel kregen de kampbewoners nu een salaris in plaats van een uitkering. Zij verbleven vrijwillig in het kamp.

De Joodse werkkampen werden ingesteld op basis van een op 10 oktober 1941 genomen besluit . Van december 1941 tot en met augustus 1942 werden 42 onder de Rijksdienst voor de Werkverruiming ressorterende kampen ontruimd. Vanaf 10 januari 1942 vormden zij de wachtkamer van kamp Westerbork.

De Joodse Raad ging ermee akkoord Joden naar het noorden van Nederland te sturen. Mede door de maatregelen van de Duitsers waren er in Nederland al in het begin van de Tweede Wereldoorlog veel Joodse werklozen. De Duitsers overwogen reeds vroeg deze werklozen over te brengen naar werkkampen. In totaal zijn er meer dan veertig van deze kampen gebouwd. De bezetter ontnam alle Joodse mensen hun baan waardoor zij van het bewind qua inkomen afhankelijk werden. In totaal zijn er ruim 5.200 zo werkloos gemaakte Joden overgebracht naar de werkkampen. De eerste 2000 werden op 9 januari gecontroleerd en kwamen op januari 1942 in een werkkamp aan. Het werk dat zij moesten verrichten was onder andere spitten op de heide, aardappels rooien en wegen of paden aanleggen. Deze joodse werklozen verdienden twintig procent minder dan de andere werklozen. Omdat de grond bevroren was kwam er in de eerste maanden weinig van werken terecht. Bij de tewerkstelling van de Joden in de kampen heeft de arbeidsdienst bemiddeld. Het doel van de bezetter was mede het isoleren van de joodse mannen van hun gezinnen, om zodoende deze groep gemakkelijker in de greep te houden. Feitelijk waren de Joodse werkkampen wachtkamers voor kamp Westerbork en Auschwitz. De kampen zijn gedurende de periode van Joodse bewoning onder beheer van de Rijksdienst voor de Werkverruiming gebleven.